“Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω κάπως ανορθόδοξα την εισήγησή μου με μία ιστορική αναφορά για τη σημασία των υποδομών και κυρίως των μεταφορών, με ένα γεγονός, το οποίο χρησιμοποιείται στα σχολικά κείμενα για τη σημασία των μεταφορών σε μία χώρα. Τον 19ο αιώνα η Πρωσία και τα λοιπά γερμανικά κρατίδια είχαν αναπτύξει, με επιμονή της Πρωσίας πάντα, ένα πάρα πολύ καλό σιδηροδρομικό δίκτυο σε όλη τη γερμανική επικράτεια. Με την κήρυξη του Γαλλοπρωσικού πολέμου το 1870, όλες οι επιστρατευόμενες μονάδες που έδρευαν πλέον ακριβώς έξω από τις μεγάλες γερμανικές πόλεις βρίσκονταν κοντά σε σιδηροδρομικούς σταθμούς, ώστε οι επιστρατευόμενοι έφεδροι να λαμβάνουν ρουχισμό και εξοπλισμό και αμέσως να επιβιβάζονταν κατευθείαν για το μέτωπο. Αποτέλεσμα, οι Πρώσοι παρέταξαν απέναντι στους Γάλλους στην αρχή του πολέμου διπλάσιο στρατό με όλο το πυροβολικό διαθέσιμο, αφού η μετάβασή του στο μέτωπο ήταν εύκολη υπόθεση. Να θυμίσω σε αυτούς που δεν το γνωρίζουν, ότι οι Γάλλοι ηττήθηκαν στην μάχη του Σεντάν (Sedan) στη Βορειοανατολική Γαλλία την 1η Σεπτεμβρίου 1870. Την επομένη, 2 Σεπτεμβρίου 1870, ο αυτοκράτορας της Γαλλίας Ναπολέων Γ΄ μαζί με 100.000 στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν και η αυτοκρατορία κατέρρευσε για να φτάσει στη συνθηκολόγηση του 1871.
Τι μας διδάσκει η ιστορία; Ότι δεν μπορεί να υπάρχει success story δηλαδή αναπτυξιακή πορεία μιας χώρας, χωρίς να έχουν γίνει επενδύσεις στις υποδομές και στην ειδικότερη μορφή τους, που είναι οι μεταφορές. Οι επενδύσεις από την άλλη πλευρά στις υποδομές χρειάζονται διαφάνεια και συστηματικό σχεδιασμό. Αποσπασματικότητα, αδιαφάνεια και συντεχνιακή νοοτροπία μάλλον βάζουν τη χώρα σε καθοδική παρά ανοδική τροχιά. Υπό αυτή την οπτική θα μου επιτρέψετε να σχολιάσω τα μεγάλα έργα υποδομών, που αφορούν την πόλη της Θεσσαλονίκης, όπως τουλάχιστον έχουν εξαγγελθεί πρόσφατα από την κυβέρνηση.
- Ξεκινώ λοιπόν με το εμβληματικό έργο του μετρό.
Από το 1976 που πρωτοεμφανίστηκε στον εθνικό προϋπολογισμό της κυβέρνησης Καραμανλή, μέχρι τη δήλωση του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ το 2019 ότι το μετρό θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2023, έχει γίνει συνείδηση στους Θεσσαλονικείς, ότι το έργο αυτό δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ. Μάλιστα πλείστα όσα προβλήματα, εκτός από την κυκλοφοριακή αναστάτωση, έχουν δημιουργηθεί, όπως π.χ η αύξηση της στάθμης των υδάτων στα θεμέλια του Πολυτεχνείου στα οποία εντοπίστηκε σκουριά, από την σήραγγα, που έχει ανοιχτεί. Μάλιστα από τότε ως σήμερα λειτουργούν καθημερινά αντλίες που απομακρύνουν τα νερά. Τώρα εκτός από τα νερά κινδυνεύουν και οι αρχαιότητες με την απόφαση της ΝΔ να αποσπάσει και μεταφέρει τα αρχαία του σταθμού Βενιζέλου. Παρόλο ότι αυτή η απόσπαση και μεταφορά γίνεται πλέον με απόφασης της οριακής πλειοψηφίας του ΣΤΕ, ωστόσο δεν μπορεί να προσπεράσει κανείς αδιάφορα το γεγονός, ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΠΟ, η Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών, η Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης, η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, στις παραστάσεις τους επαναβεβαίωσαν την αντίθεση τους με την απόσπαση και επανατοποθέτηση του μοναδικού αρχιτεκτονικού συνόλου της Decumanus Maximus.
- Το ορφανό χιλιόμετρο «Μουδανιών Χαλκιδικής
Υπεγράφη στις 15 Ιουλίου 2020 μεταξύ της Εγνατίας Οδού και του αναδόχου (Μηχανική Περιβάλλοντος), το έργο για το περίφημο “ορφανό χιλιόμετρο” από τα Νέα Μουδανιά μέχρι τη γέφυρα της Ποτίδαιας. Το κόστος του έργου είναι 9,6εκατ.ευρώ (ποσό με ΦΠΑ, ποσό χωρίς ΦΠΑ 8εκατ.ευρώ). Η δημοπράτηση του έργου είχε πραγματοποιηθεί στις 28 Ιανουαρίου και η αποσφράγιση των προσφορών είχε γίνει στις 4 Φεβρουαρίου 2020. Το ποσοστό της Μηχανικής Περιβάλλοντος φτάνει σύμφωνα με πληροφορίες, το 48,80%. Η διάρκεια του έργου είναι 18 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Το έργο έχει εξαγγελθεί ότι θα ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2022.Η χρηματοδότηση του έργου θα γίνει ως έργο phasing από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της τρέχουσας περιόδου Ε.Π. Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020. Το τμήμα Ν Μουδανιά – Ν. Ποτίδαια, μήκους 5,3 περίπου χιλιομέτρων, ως αυτό λειτουργούσε μέχρι πρόσφατα, ήταν μία οδός διπλής κατεύθυνσης, με ενιαία επιφάνεια κυκλοφορίας και πλάτος οδοστρώματος 9,00 μέτρων με μία λωρίδα κυκλοφορίας ανα κατεύθυνση με πλάτος κάθε λωρίδας 4,50 μ. (Τυπική διατομή 9/10,50). Η οδός διέρχεται σε εκτός σχεδίου περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται ως επί το πλείστον τουριστική, καθώς παρατηρούνται εκατέρωθεν της οδού, εκτάσεις με οικόπεδα, στα οποία έχουν ανεγερθεί παραθεριστικές κατοικίες, τουριστικά ξενοδοχειακά συγκροτήματα, βιοτεχνικές μονάδες και διάφορες εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης, όπως πρατήρια βενζίνης, καταστήματα τροφίμων και ποτών κ.λ.π. Οι κάτοικοι και επιχειρηματίες είχαν προσφύγει στο ΣΤΕ και εξαιτίας των προσφυγών αυτών το έργο είχε καθυστερήσει.
- FLY OVER
Η υλοποίηση ενός αμφιλεγόμενου οδικού έργου, της υπερυψωμένης ταχείας λεωφόρου (fly over) στην εσωτερική Περιφερειακή Οδό της Θεσσαλονίκης, συνοδεύεται από την κυνική παραδοχή της ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για υλοτόμηση πολλών στρεμμάτων του περιαστικού δάσους Θεσσαλονίκης. Αυτό απάντησε ο υφυπουργός ΠΕΝ κ. Οικονόμου σε επίκαιρη ερώτηση του τομεάρχη Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ για το θέμα, και έκανε σαφές ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσεις στην υλοτόμηση, αίροντας τον αναδασωτέο χαρακτήρα της έκτασης! Το “fly over” ήταν μια «πρόχειρη και αντιδεοντολογική εξαγγελία του κυρίου Μητσοτάκη, στη ΔΕΘ, καθώς το εν λόγω έργο δεν περιλαμβάνεται στο στρατηγικό σχέδιο υποδομών της χώρας και η Άδεια Έγκρισης των Περιβαλλοντικών του Όρων (ΑΕΠΟ) απορρίφθηκε, το 2017 από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το έργο «θα δημιουργήσει σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και θα καθυστερήσει άλλα έργα που έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη, όπως η εξωτερική Περιφερειακή, η διαπλάτυνση του δρόμου προς το αεροδρόμιο κ.ά., έργα δηλαδή που δικαιούνται χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά κονδύλια και έχουν περιβαλλοντική αδειοδότηση. Τέλος το έργο δεν συμπεριλαμβάνεται στον κυκλοφοριακό σχεδιασμό της Θεσσαλονίκης και θα πραγματοποιηθεί με την ιδιωτικοποίηση της Περιφερειακής μέσω ΣΔΙΤ και διόδια. Αλήθεια ποια συμφέροντα εξυπηρετεί τελικά η επιλογή να προχωρήσει το fly over, τα συμφέροντα των πολιτών της Θεσσαλονίκης ή τα συμφέροντα κάποιων εργολάβων;
- Αντιπλημμυρικά και αποχετευτικά έργα. Η πόλη πνίγεται αλλά τα έργα εξαγγέλλονται
Αποχέτευση ομβρίων υδάτων νοτίου τμήματος Δήμου Καλαμαριάς Έχει κηρυχθεί η απαλλοτρίωση και αναμένεται η δημοπράτηση του έργου προϋπολογισμού 12 εκατ. ευρώ, το δεύτερο εξάμηνο 2020, ενώ η διάρκεια κατασκευής είναι 36 μήνες και η κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων ευρύτερης περιοχής Λαχαναγοράς. Η κήρυξη της απαλλοτρίωσης θα γίνει τις επόμενες μέρες και η δημοπράτηση του έργου προϋπολογισμού 33 εκατ. ευρώ, αναμένεται μέσα στο δεύτερο εξάμηνο 2020, ενώ η διάρκειά του έργου είναι 36 μήνες.
- Σχολεία
Εξαγγέλθηκε ότι οι Κτιριακές Υποδομές ΑΕ θα αναλάβουν να καταθέσουν τον Ιούλιο, νέα αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις του Ν. 3389/2005, όπως ισχύει για τις ΣΔΙΤ, για την ανέγερση 17 σχολικών μονάδων στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, εκτιμώμενου κόστους κατασκευής, μετεγκατάστασης, ασφάλισης και βαριάς συντήρησης 153 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο η πραγματικότητα τουλάχιστον με την έναρξη της σχολικής χρονιάς τον Σεπτέμβριο του 2020 ήταν η εξής:
- 4ο Δημοτικό: Θα μπουν 6 ΚΙΒΟ για 5 νηπιαγωγεία από τα οποία τα 2 θα στεγαστούν σε γυμναστήριο και τα υπόλοιπα δεν ξεκίνησαν γιατί δεν βρήκαν χώρο.
- 90ο Δημοτικό: Ενώ ο δήμος είχε απορρίψει το αίτημα κατασκευής νηπιαγωγείου στην αυλή λόγω έλλειψης χώρου, τώρα τοποθετεί στην ίδια αυτή 6 ΚΙΒΟ για τη προσχολική αγωγή, εξαφανίζοντας την αυλή και δημιουργώντας συνθήκες επικίνδυνου συνωστισμού. Μαθήματα γίνονται σε γυμναστήριο ενώ οι τουαλέτες βρίσκονται σε τραγική κατάσταση (αυτά διαπιστώθηκαν και από τη παρουσία του δημοτικού συμβούλου Σ. Ζαριανόπουλου που παραβρέθηκε στον αγιασμό και συνομίλησε με τους γονείς των μαθητών).
- 29ο Δημοτικό: Σκάφτηκε – γκρεμίστηκε γήπεδο μπάσκετ για να μπει ΚΙΒΟ, παρά τις διαμαρτυρίες των γονέων και παρά την ύπαρξη ελεύθερου οικοπέδου ακριβώς δίπλα στο χώρο.
- 30ο Δημοτικό: Δεν έχει καθαριστεί.
- 105ο Δημοτικό (Μαλακοπή): Τα νηπιαγωγεία έχουν μπει στην αίθουσα μουσικής και καλλιτεχνικών.
- 1ο Δημοτικό (Ντεπώ): Αίθουσα νηπιαγωγείου έχει μπει στο γυμναστήριο, δεν αερίζεται, έχει ποντίκια.
- 14ο ΕΛ (Ντεπώ): Στην Α’ λυκείου είναι 27 άτομα/τάξη.
- 1ο Γυμν. (Κάτω Τούμπα): Στην Γ’ γυμνασίου είναι 25 άτομα/τάξη.
- Πειραματικό ΑΠΘ (κέντρο): 25-26 άτομα/τάξη, κάθονται στο ίδιο θρανίο, είναι συγκρότημα που έχει νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο και έχει μεγάλη έλλειψη χώρου.
- 31ο Γυμν. και 1ο ΕΛ (κάτω από το δημαρχείο Θεσσαλονίκης): Υπάρχει από μία καθαρίστρια για το κάθε σχολείο, στο λύκειο δεν είχαν δώσει μάσκες.
- 27ο ΕΛ Άνω Τούμπα: Στην Α’ Λυκείου είναι 25 άτομα/τάξη, κάθονται στο ίδιο θρανίο.
- 2ο Γυμνάσιο Μαλακοπή: 16 άτομα ανά τάξη/κάθονται στο ίδιο θρανίο (τους λένε ότι δεν έχουν άλλα θρανία για να τους χωρίσουν).
Ο συνωστισμός πολύ περισσότερων των 15 μαθητών ανά τάξη (στις περισσότερες των περιπτώσεων 22-25) είναι «κανόνας». Όπως και το ότι οι μαθητές κάθονται ανά δύο σε κάθε θρανίο σε «υγειονομική» απόσταση μισού μέτρου. Για να εξυπηρετηθούν ανάγκες στέγασης τμημάτων χρησιμοποιούνται γυμναστήρια και αίθουσες άλλων χρήσεων έως και υπόγεια. Οι ελλείψεις δασκάλων – καθηγητών είναι τεράστιες (οι προσλήψεις ήταν οι μισές ακόμα και από τις λιγοστές που είχαν γίνει το 2019 – προ κορωνοϊού) ενώ θα χειροτερέψουν λόγω επικείμενης συνταξιοδότησης πολλών από αυτούς. Οι σχολικοί καθαριστές (που λείπουν από κάποια σχολεία) βρίσκονται πολύ μακριά από τις ανάγκες διαρκούς, συστηματικής καθαριότητας όλων των χώρων (κατά τα μέτρα του ΕΟΔΥ). Τέλος η κατάσταση με τη στέγαση της προσχολικής αγωγής είναι ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ. Άρον – άρον, άγνωστος (και για τον δήμο) αριθμός ΚΙΒΟ θα τοποθετηθούν σε αυλές σχολείων, εξαφανίζοντας και τον ελάχιστο ελεύθερο χώρο διαλείμματος και παιχνιδιού.
6 Διάφορα έργα όπως :
- Εγκατάσταση συστήματος Σηματοδότησης και ETCS-LEVEL 1 στη μονή σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκη – Ειδομένη Το έργο προϋπολογισμού 46 εκατ. ευρώ αναμένεται να δημοπρατηθεί άμεσα (Ιούνιος 2020) με στόχο να έχουμε ανάδοχο το Μάρτιο 2021 και να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2024 (διάρκεια σύμβασης 36 μήνες).
- Θεσσαλονίκη – Μουριές. Το έργο προϋπολογισμού 65 εκατ. ευρώ μπορεί να δημοπρατηθεί το τέταρτο τρίμηνο του 2020 με στόχο να συμβασιοποιηθεί το καλοκαίρι του 2021 (διάρκεια σύμβασης 36 μήνες).
- Αναβάθμιση – ηλεκτροκίνηση της γραμμής Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας.Το έργο προϋπολογισμού 150 εκατ. ευρώ μπορεί να δημοπρατηθεί το πρώτο τρίμηνο του 2021 με στόχο να συμβασιοποιηθεί εντός του 2021 και να ξεκινήσει η κατασκευή το 2022 (διάρκεια σύμβασης 36 μήνες).
- Σύνδεση 6ου Προβλήτα Θεσσαλονίκης με Σιδηροδρομικό Δίκτυο
Το 2018 η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ενέταξε στο ΕΣΠΑ 2014-2020 την μελέτη σύνδεσης του 6ου προβλήτα του Λιμένα Θεσσαλονίκης με το σιδηροδρομικό δίκτυο προκειμένου να αναβαθμιστεί η υφιστάμενη σύνδεση και να αυξηθεί το σιδηροδρομικό μεταφορικό έργο που εκτελείται μέσω του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων του λιμανιού. Φορέας υλοποίησης είχε οριστεί η ΕΡΓΟΣΕ και για τον λόγο αυτό της ανατέθηκε Σύμβαση Μελέτης με τίτλο «Ολοκλήρωση Μελετών για την Νέα Σιδηροδρομική Σύνδεση του 6ου Προβλήτα Λιμένος Θεσσαλονίκης».
Το έργο, που ήδη είχε καθυστερήσει, αποτελούσε συμβατική υποχρέωση του ελληνικού δημοσίου και έπρεπε να ολοκληρωθεί ταυτόχρονα με την επέκταση του 6ου προβλήτα. Η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμανιού με το εσωτερικό δίκτυο και το δίκτυο των όμορων χωρών αποτελεί έργο κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη ενός συνδυασμένου δικτύου διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων προς την ενδοχώρα, τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, γεγονός που θα αναβαθμίσει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και θα αναδείξει την πόλη ως βασικό, διαμετακομιστικό κέντρο. Αυτός ήταν και ο λόγος που η κυβέρνησή ΣΥΡΙΖΑ ενέταξε στο ΕΣΠΑ την μελέτη σύνδεσης ως βασικού σταδίου ωρίμανσης του έργου.
Την σημασία του έργου φαίνεται να αναγνωρίζει και η κυβέρνηση της ΝΔ καθώς πολλά κυβερνητικά στελέχη (Πλακιωτάκης, Καραμανλής, Καλαφάτης) αναφέρονται σε αυτό, ενώ το Υπουργείο Υποδομών το έχει εντάξει στα δέκα έργα που θα «αλλάξουν την Θεσσαλονίκη». Ταυτόχρονα, υπάρχουν συνεχείς δηλώσεις του αρμόδιου υπουργείου ότι το έργο θα δημοπρατηθεί μέσα στο 2021. Ωστόσο, το ΔΣ της ΕΡΓΟΣΕ στις 07 Απριλίου κατά την υπ. Αρ. 944/07-04-2021 συνεδρίασή του αποφάσισε την ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης της εν λόγω Σύμβασης Μελέτης. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς γιατί τα δύο έργα, ενώ είχαν διασφαλισμένη χρηματοδότηση, δεν προχώρησε η υλοποίησή τους; Γιατί ανακόπηκε η πορεία υλοποίησης δύο έργων ενταγμένων σε χρηματοδοτικά πλαίσια; Πρόσφατα ο ΓΓ Υποδομών Καραγιάννης εξήγγειλε νέο διαγωνισμό για τη σύνδεση του έκτου προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με το σιδηροδρομικό δίκτυο για να συντομευτεί η ολοκλήρωση του έργου από τα πέντε στα τρία χρόνια. Τρία ακόμη σιδηροδρομικά έργα πρόκειται να δημοπρατηθούν, μεταξύ τους και η ηλεκτροκίνηση στη γραμμή Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας.
Κλείνοντας θα πρέπει να συμφωνήσω και εγώ με τον ΓΓ Υποδομών ότι δεν μπορούμε «Να τάζουμε, να λέμε ωραία λόγια και να παίρνουμε αποφάσεις στο πόδι». Οψόμεθα αν πράγματι θα υλοποιηθεί η παραπάνω πρόταση”.
